ZWIERZĘCY BRACIA. ROZWAŻANIA O ETYCZNYM ŻYCIU Edgar Kupfer-Koberwitz

Edgar Kupfer urodził się 24 kwietnia 1906 roku w posiadłości Koberwitz (dzisiejszych Kobierzycach) na Śląsku. Później przyjął pseudonim Kupfer-Koberwitz, pod którym publikował wiersze i artykuły do gazet i czasopism. W 1934 roku uciekł przed gestapo do Paryża. W 1937 roku udał się na włoską wyspę Ischia, którą miał opisać w celach turystycznych. Tam został w 1940 roku zadenuncjowany za rzekome pogardliwe wypowiedzi na temat niemieckiego reżimu. Na skutek tego 11 listopada 1940 roku został deportowany pociągiem do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie w nieludzkich warunkach przetrwał aż do wyzwolenia przez Amerykanów w kwietniu 1945 roku.

Podczas pobytu w tym miejscu, zwanym przez wielu piekłem na ziemi, Edgar nie przestał kierować się zasadami, które pielęgnował od wczesnej młodości. W warunkach, gdy każde pożywienie stawało się cenniejsze od złota, on nadal praktykował wegetarianizm, który rozpoczął wiele lat wcześniej. Jak podkreśla w swoich pamiętnikach, swoją rację mięsną dzielił między współwięźniów. W obliczu okrucieństwa graniczącego z bestialstwem, on starał się zachowywać człowieczeństwo i przywracać godność ludzką tam, gdzie mógł. Ważnym, a nawet zasadniczym elementem tego, co jego zdaniem konstytuuje istotę ludzką na człowieka jest to, jak odnosi się on nie tylko do innych ludzi, ale i zwierząt.

"Czy to nie oczywiste, że tego, czego sam unikam, nie wyrządzam też innym stworzeniom? Czyż nie byłoby niegodziwością z mojej strony, gdybym chciał to czynić, tylko po to, żeby sprawić sobie drobną przyjemność, kosztem cierpienia i śmierci innych? Te stworzenia są być może mniejsze i słabsze ode mnie, ale jaki rozsądny i szlachetny człowiek mógłby przyznać sobie na tej podstawie prawo do wykorzystywania słabości?"

W swoim dzienniku zapisał refleksję, że ludzka skłonność do okrutnego negowania człowieczeństwa innych ludzi ma swój początek w powszechnej brutalności ludzi wobec zwierząt. Tę myśl rozwinął w napisanej w 1947 r. na podstawie obozowych notatek "Die Tierbrüder" – refleksji na temat życia etycznego, namiętnym apelu przeciwko obojętnemu i okrutnemu traktowaniu zwierząt. Esej ten niniejszym prezentujemy Czytelnikom po raz pierwszy w polskim przekładzie.

Książka "Zwierzęcy bracia. Rozważania o etycznym życiu” została wydana w 1947 roku, kiedy wojenne rany były jeszcze świeże. Hitleryzm, ta przerażająca erupcja zła, dominująca życie wielu milionów ludzi, w etycznym pejzażu autora nie zdołała zepchnąć zwierzęcego cierpienia na dalszy plan. Kontekst zatem nadaje wyjątkową wartość tej lekturze. Nie sposób nie zakwestionować wagi dzisiejszych usprawiedliwień niezauważania i braku reakcji na krzywdę zwierząt, skoro można było ją tak wyraźnie widzieć i reagować na nią nawet w skrajnie trudnych warunkach obozu.

[Dariusz Gzyra]

Z całością recenzji można się zapoznać pod tym linkiem.

Do każdego egzemplarza książki dołączamy 3 zakładki zawierające cytaty z książki.