Kazimierz Roman Czekaj Haag Z PANTEONU WIELKICH POLAKÓW. IGNACY JAN PADEREWSKI

Prezentowana książka nie jest powieścią biograficzną, ale zbiorem esejów zamieszczonych tu przez wielu znanych autorów, m.in. historyków i muzykologów oraz artystów polskich, będących wykonawcami dzieł Paderewskiego. Album zawiera informacje przeznaczone dla tych Czytelników, którzy chcieliby pogłębić i usystematyzować swoją wiedzę o Polaku miary niepospolitej — Ignacym Janie Paderewskim . Wszyscy, którzy zetknęli się z Jego życiorysem, z twórczością i działalnością skierowaną na przywrócenie Ojczyźnie niepodległości, zauroczeni są tą osobowością; nierzadko poświęcają swój czas i pokaźne, własne środki, by ratować od zapomnienia tę świetlaną postać historii polskiego narodu. Zaiste, trudno znaleźć drugiego Polaka, który u schyłku XIX wieku i na początku XX zrobił tak wiele dla ratowania naszego narodowego bytu, dla podtrzymania dobrego imienia Polski w świecie.

(…)
Literatura dotycząca Paderewskiego, publikowana zarówno w języku polskim, jak i angielskim, jest dziś co prawda znacznie obfitsza niż przed laty, ale skupia się często na jednym z talentów Mistrza, np. na sztuce pianistycznej, oratorskiej czy kompozytorskiej, bądź też na wątku biograficznym lub patriotycznym. Zadanie zaś, które stawia sobie pomysłodawca i redaktor prezentowanego Albumu, to przedstawienie, w formie krótkich artykułów, różnorodnych zdolności i osiągnięć Paderewskiego. Pragniemy, by nasza książka stała się podręcznym kompendium informacji, rodzajem potpourri, zachęcającym Czytelników do dalszych penetracji i poszerzenia wiedzy na temat Paderewskiego. Służą temu również wskazówki bibliograficzne dodane w przypisach przez redaktora merytorycznego przy poszczególnych artykułach. Zatem, w pierwszej części Albumu pt. Twórca niepodległości Polski zamieszczono artykuły znanych historyków — Mariana Marka Drozdowskiego i Teresy Bloch, omawiające działalność polityczną Paderewskiego, wraz z tekstem przemówienia ministra spraw zagranicznych RP Władysława Bartoszewskiego, jakie wygłosił 20 listopada 2000 roku podczas uroczystości odsłonięcia pomnika Paderewskiego dłuta Maksymiliana Biskupskiego w Genewie w gmachu ONZ.
W drugim rozdziale książki pt. Król pianistów publikujemy eseje pióra Stanisława Dybowskiego i Anny Głowińskiej, przybliżające trzon działalności artystycznej Paderewskiego, jakim była pianistyka oraz okoliczności związane ze zdobyciem sławy na skalę rzadko spotykaną w historii muzyki. Przytoczono tu zarazem kilka wypowiedzi „naocznych” świadków jego występów ( Alfreda Cortota, Henryka Sztompki, Stanisława Szpinalskiego, Wojciecha Dzieduszyckiego), tj. osób, które miały możność uczestniczenia w tych niezwykłych wydarzeniach, jakimi stawały się dla słuchaczy koncerty sławnego pianisty. Dwie tego typu relacje pochodzą od uczniów Mistrza — Sztompki i Szpinalskiego, toteż w kolejnym artykule pióra Jana Popisa omówiono nieco szerzej działalność pedagogiczną Paderewskiego. Podsumowania zaś dokonań pianistycznych Paderewskiego dokonał w swym eseju Józef Kański. Na wstępie rozdziału przedstawiono pokrótce informacje Mariana Marka Drozdowskiego o środowisku muzycznym Warszawy z początkowych lat działalności Paderewskiego.
Kolejny, trzeci rozdział Albumu jest poświęcony twórczości kompozytorskiej Paderewskiego, niektórym kwestiom dotyczącym jego dzieł instrumentalnych i wokalnych (eseje Józefa Kańskiego i Małgorzaty Komorowskiej) wraz z wypowiedziami pochodzącymi od znanych polskich artystów-wykonawców i miłośników muzyki Paderewskiego — Marii Fołtyn i Jerzego Maksymiuka. W rozdziale tym dodano również spis kompozycji (wg aktualnego stanu badań), jak też wykaz nagrań utworów Paderewskiego na płytach CD, opracowany przez Jana Popisa. Pomimo istnienia niemałej już liczby biografii Paderewskiego, nadal są odkrywane nowe wątki jego życia osobistego a także duchowego. W rozdziale czwartym zawarto więc artykuły o charakterze biograficznym (Małgorzaty Komorowskiej i Małgorzaty Perkowskiej-Waszek), po raz pierwszy omówiono też stosunek Paderewskiego i jego rodziny do spraw wiary (artykuł ks. Krystiana Gawrona Paderewski — chrześcijanin). Dodano tu również skróconą kronikę życia sławnego artysty.
Ostatni rozdział, pt. Muzea, konkursy, miejsca pamięci o Ignacym Janie Paderewskim, ma za zadanie przybliżyć Czytelnikom działalność tych najważniejszych miejsc, w których — jak wspomniano — podtrzymywana jest obecnie pamięć o Paderewskim, zarówno w kraju (muzea i inne ośrodki, m.in. w Warszawie, Krakowie, Kąśnej Dolnej, Bydgoszczy), jak i za granicą. Paderewski bowiem, choć nazywano go obywatelem świata, był szczególnie związany z trzema krajami: Polską, Szwajcarią i Stanami Zjednoczonymi.

(…)
Publikację niniejszą staraliśmy się wzbogacić ilustracjami, które są nierzadko drukowane po raz pierwszy. Zamykają książkę dwa aneksy: w pierwszym znajduje się wykaz filmów o Paderewskim, które są przechowywane w polskich zbiorach filmotecznych, a w drugim — wykaz filmów o innych kompozytorach i artystach polskich. Wykaz ten opracowano na prośbę naszego Towarzystwa (wydawców książki) i — jakkolwiek nie związany tematycznie z osobą Paderewskiego — jest on tu potraktowany jako element promocji polskiej muzyki za granicą i w kraju. (…)

Dodatek do książki stanowi płyta z utworami Ignacego Jana Paderewskiego.
(ze wstępu Kazimierza Czekaja)