SŁOWO W DIALOGU MIĘDZYKULTUROWYM

Tom monograficzny zatytułowany Słowo w dialogu międzykulturowym stanowi cenny przegląd koncepcji teoretycznych i badań empirycznych w dziedzinie szeroko pojętej komunikacji międzykulturowej, jak też ich zastosowań w nauczaniu języka polskiego i języków obcych. Repertuar tematyczny tomu jest bardzo szeroki: omawiane są wszystkie poziomy języka; artykuły mają charakter teoretyczny, są studiami przypadku lub przedstawiają wyniki badań korpusowych; wśród podejść teoretycznych popularne jest językoznawstwo kognitywne i pragmatyka językoznawcza, obok badań socjolingwistycznych, analiz semantyczno-składniowych, leksykograficznych czy gatunkowo-tekstologicznych, podejść zorientowanych przekładoznawczo czy też typowo kulturoznawczych. Zakres omawianych języków, poza największymi językami europejskimi, obejmuje język czeski, duński, portugalski, szwedzki, ukraiński, jak też japoński, sanskryt i meksykańską odmianę języka hiszpańskiego. Godna uwagi jest też część dydaktyczna tomu, która obejmuje dziewięć artykułów - od analizy podręczników po omówienia różnych form kształtowania kompetencji komunikacyjnej, pragmatycznej czy socjokulturowej.

Spis treści:

Słowo wstępne

I. Komunikacja międzykulturowa

Anna Lubecka - Komunikacja interkulturowa jako dialogiczne spotkanie z obcym
Paweł Bąk - Granice retoryki. O kulturze w języku i kulturze języka na przykładzie mediów
Antonina Gryboś - DOM (przestrzeń) w relacjach swój||obcy u Słowian i ich sąsiada zachodniego
Marcin Pędich - Siedem wymiarów biblioteki. Architektura i organizacja pracy biblioteki w kontekście wymiarów kultury zaproponowanych przez F. Trompenaarsa i C. Hampden-Turnera.
Halina Grzmil-Tylutki - Rola gatunku w komunikacji międzykulturowej. Dziennikarski fait divers
Karolina Jańska - Wielojęzyczność a rzeczywista rola języków w ramach Instytucji Unii Europejskiej
Marcin Walczyński - Pidżynizacja jako specyficzny typ akulturacji - rozważania teoretyczne
Elżbieta Gajewska - Jak być grzecznym za granicą? Etykieta językowa w przewodnikach turystycznych.
Iwona Kasperska - Meksykańskie formułki grzecznościowe jako odbicie stosunków społecznych z okresu Kolonii
Grażyna Mańkowska - Fonetyczne aspekty stereotypu płci (na materiale języka rosyjskiego)
Hubert Kowalewski - Dwie pustki - język a błędne interpretacje buddyjskiej PUSTKI
Iryna Prykarpatska - Kulturowe zróżnicowanie realizacji skargi jako aktu mowy w języku ukraińskim i amerykańskiej odmianie języka angielskiego
Arkadiusz Jabłoński - Wina a niefortunność - o przeprosinach po polsku i japońsku
Alicja Pstyga - O polsko-rosyjskiej komunikacji międzykulturowej (na materiale publicystyki polskiej)
Józef Jarosz - Polonika w duńskich słownikach monolingwalnych jako przykład transferu kultury
Irena Bogocz - Interferencja i kreatywność językowa jako wynik deficytu językowego dwujęzycznych użytkowników polszczyzny po czeskiej stronie granicy państwowej

II. Analizy kontrastywne znaczeń i struktur językowych

Monika Kostro, Krystyna Wróblewska-Pawlak - Panie Donaldzie, Monsieur Sarkozy... Formy adresatywne w polskim i francuskim dyskursie politycznym a wizerunek polityka
Ewa Pilecka - Umrzeć z nudów czy zanudzić się na śmierć, czyli o pewnym typie konstrukcji intensyfikujących w języku polskim i ich francuskich odpowiednikach
Małgorzata Izert - Koncert mega odlot, gablota full wypas czy impreza totalna kaszana, czyli o jednym z młodzieżowych sposobów wyrażania opinii i uczuć w języku polskim i francuskim
Grażyna Pietrzak-Porwisz - Gorące głowy, zimne dranie, ciepłe kluchy. Metaforyka ciepła i chłodu w języku polskim i szwedzkim
Aleksandra Walkiewicz - Uwagi o pojęciu trybu gramatycznego w języku francuskim (na przykładzie bezokolicznika i imiesłowów)
Agnieszka Gaweł - Cechy szyku zdań pytających - analiza porównawcza pytań o uzupełnienie w języku polskim i niemieckim
Agnieszka Vogelgesang-Doncer - Wielo- a jednak jednoznaczne? O kondensacji składniowej na przykładzie wybranych niemieckich derywatów przymiotnikowych i ich polskich odpowiedników
Jacek Barański - Parafrazy strony biernej w tłumaczeniu bilingwalnym na przykładzie języków niemieckiego i polskiego
Andrzej Feret - Kilka (krytycznych) uwag o ujęciu imiesłowu w Niemiecko-polskiej gramatyce kontrastywnej pod redakcją Ulricha Engela

III. Komunikacja międzykulturowa w nauczaniu

Dorota Brzozowska - Humor w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego
Agnieszka Dzięcioł - Materiały projektu CEReS jako narzędzie kształtowania kompetencji interkulturowej na lektoratach języka obcego
Maria Jodłowiec, Małgorzata Urban - Kompetencja pragmatyczna a poziom zaawansowania w języku angielskim wśród Polaków uczących się języka angielskiego jako obcego
Danuta Kucała - Rola tłumaczenia w nauczaniu gramatyki kontrastywnej (na przykładzie języków: hiszpańskiego i portugalskiego)
Monika Kusiak - Rola tekstu w kształtowaniu świadomości (meta)językowej przyszłych neofilologów
Katarzyna Kwapisz-Osadnik - Czas w języku: propozycja nauczania czasów gramatycznych na przykładzie francuskiego czasu teraźniejszego
Krystyna Mihułka - Edukacja międzykulturowa - założenia, cele, zadania
Adriana Prizel-Kania - Kształcenie kompetencji socjokulturowej na lekcjach języka polskiego jako obcego. Analiza zawartości wybranych podręczników
Katarzyna Stankiewicz, Anna Żurek - Treści (inter)kulturowe w programach do nauczania języka polskiego jako obcego

Abstracts
Noty o Autorach