Emma Altberg, Zofia Romaszkowa (ed.) 313 EXERCISES FOR PIANO

Zestaw ćwiczeń uwzględniający możliwie wszystkie zagadnienia techniczne pierwszych lat nauki

Wstęp

W pracy naszej starałyśmy sią uwzględnić możliwie wszystkie zagadnienia techniczne pierwszych lat nauki, a więc wyrobienie siły i niezależności palców oraz rąk, uzyskanie równości uderzenia, przygotowanie do grania akordów, podwójnych tercji itd. Stopniowanie trudności kolejnych wprawek jest progresywne, jednak od momentu właściwego „ustawienia" ręki i przejścia do ćwiczeń „ruchomych" po całej klawiaturze (dział II) zalecamy przerabianie przez ucznia ćwiczeń z kilku działów jednocześnie. A więc codzienne ćwiczenia powinny przebiegać np. tak:
1-2 palcówki z działu II,
1-2 ćwiczenia na podkładanie 1. palca (VI),
1 wprawka z „nutą trzymaną" (III), po jednej wprawce z działów IV (przygotowanie do tercji),
IX (repetycje),
X, XI albo XII i - koniecznie(!) z działu XIII.

Jest to sposób o wiele bardziej pożyteczny, a tego rodzaju dobór ćwiczeń będzie dla ucznia ciekawszy i mniej nużący niż granie szeregu wprawek tego samego typu.
W dziale I (wprawki w obrębie 5 tonów od c do g), stosujemy jednakowe palcowanie dla obu rąk, a zatem ruch odwrotny (symetryczny). Ułatwia to początkującym zachowanie prawidłowej pozycji obu rąk, kontrole, całego aparatu (od barku do kości i palców) oraz uniknięcie przechylania ręki w kierunku 5. palca.

Poczynając od działu II (piąciopalcówki przesuwane w sekwencjach) stosujemy palcowanie równoległe dla obu rąk; radzimy jednakże ćwiczyć wolno oraz jak najdłużej każdą ręką osobno (to samo zresztą odnosi się do I działu). Pięciopalcówki te dobrze jest ćwiczyć nie tylko legato, ale również staccato i portato.

Wprawki z nutą trzymaną (dział III) należy również grać najpierw każdą ręką osobno, a potem dopiero razem. Nuty trzymanej nie uderzamy, lecz przed rozpoczęciem wprawki opieramy na klawiszu palec bezgłośnie, po czym zatrzymujemy go, ćwicząc pozostałymi palcami naprzód staccato, a potem legato. Zaczynamy od ćwiczeń najłatwiejszych, tj. tych, w których zatrzymujemy palec 1., a następnie 5. Znacznie więcej trudności sprawiają ćwiczenia, w których zatrzymujemy palec 2., a szczególnie 3. i 4. Wówczas należy stosować najpierw wprawki przygotowawcze (patrz ćwiczenia nr 41 i 42 z tego działu) i to tak długo, aż trudności te zostaną zupełnie usunięte.

Dział IV (przygotowanie do prowadzenia dwóch głosów w jednej ręce i do grania podwójnych dźwięków) służy również do wyrobienia niezależności palców. Wprawki te dobrze jest ćwiczyć osobno każdą ręką, na przemian legato i staccato, a następnie odwrotnie (patrz ćwiczenie nr 25 i 27 tego działu).

Po starannym przerobieniu działu IV, wprawki działu V (podwójne tercje) nie sprawiają już uczniowi szczególnych trudności. Jednakże ćwiczenia nr 13, 14 i 15 tego działu powinni grać tylko ci uczniowie, którzy z łatwością obejmują sekstę.
W dziale VI rozpoczynamy przygotowanie do grania gam. Wprawki na podkładanie 1. palca należy ćwiczyć z początku bardzo wolno, niemal że nie podnosząc palców, zwłaszcza 1. (jako cięższego i mocniejszego od innych). Końcowe wprawki działu VI (ćwiczenia nr 12 i 13), o ile mają odnieść należyty skutek, tj. uzyskanie lekkości i zwinności 1. palca, należy doprowadzić do szybkiego tempa.
Bezgłośna zmiana palców na jednym klawiszu dla dokładności łączenia dźwięków (dział X) ma być przygotowaniem do wiązania głosów w grze polifonicznej. Zmianę palców należy ćwiczyć bezwzględnie rytmicznie, zaczynając od powolnego tempa, a następnie starać się uzyskać z czasem tempo coraz szybsze.
We wprawkach pedałowych (dział XII) należy również położyć nacisk na pedalizowanie rytmiczne. Jak zwykle zaczynać od tempa powolnego i stopniowo je przyspieszać.

Wprawki z działu XI (rozszerzenie rozpiętości rąk) wymagają wielkiej ostrożności oraz nieustannej kontroli swobody ramienia i przedramienia. Wprawki na uniezależnienie rąk (dział XIII) należy grać równocześnie z wprawkami poprzednich działów, oczywiście przy zachowaniu stopniowania trudności. Np. wprawkę nr l można już grać po opanowaniu pierwszych ćwiczeń przygotowawczych do gam (dział VI). Przy ćwiczeniu gam uczeń musi je wszystkie przegrywać w ten sposób, że jedną ręką gra legato, a drugą jednocześnie staccato albo portato.

W tym samym okresie studiów zastosować można wprawkę nr 8 i 9, tj. grać wszystkie gamy w rytmie synkopowanym.
Im wcześniej pomyślimy o uniezależnieniu rąk, tym lepiej. Sposoby wskazane w tym dziale stosować możemy z pożytkiem do większości wprawek z działów I i II, a jeżeli robić to będziemy stale i systematycznie, osiągniemy tak szybko niezależność rąk, że i trudne wprawki końcowe nie przysporzą uczniowi szczególnego kłopotu.

We wprawkach od nr 1-9 i 14-19 należy stosować różne sposoby uderzania, np. gdy jedna ręka oddaje ściśle łuki, druga gra na przemian staccato lub portato.
Emma Altberg, Zofia Romaszkowa

Utwory w publikacji:

-Pięciopalcówki w obrębie kwinty 
-Wprawki w obrębie kilku oktaw 
-Wprawki z trzymaną nutą 
-Wprawki przygotowawcze do prowadzenia dwóch głosów w jednej ręce i do podwójnych tercji 
-Wprawki przygotowawcze do gam (podkładanie 1. palca) 
-Przygotowanie do pasaży trójdźwiękowych 
-Przygotowanie do akordów 
-Repetycje 
-Bezgłośna zmiana palców na jednym klawiszu 
-Wprawki na rozszerzenie rozpiętości rąk 
-Różne 
-Wprawki na uniezależnienie rąk