Józef Karol Lasocki SOLFEŻ 1

Część pierwsza "Solfeża" zawiera ćwiczenia w tonacji C-dur i a-moll wraz ze zmianami chromatycznymi (alteracje) oraz w tonacjach do trzech znaków. Większość czytanek stanowią wyjątki z dzieł kompozytorów polskich i obcych oraz polskie pieśni ludowe. Ćwiczenia należy wykorzystywać jako materiał do opracowania na lekcjach w szkole, do czytania a vista oraz do samodzielnego opracowania przez ucznia w domu.

Głównym celem kształcenia muzycznego jest przysposobienie uczniów do świadomego i pełnego ujmowania utworu i jego elementów, a to przez rozwijanie wyobraźni, pamięci muzycznej oraz wrażliwości na zjawiska intonacyjne (wysokość dzwięku), rytmo-metryczne, harmoniczne tembrowe(barwa dzwięku).
U podstaw tych zagadnień leży sprawa pokierowania spostrzeżeniami muzycznymi ucznia już w początkach nauki i wdrożenie go do obserwacji zjawisk muzycznych, tj. do celowego i planowego spostrzegania. Służą temu celowi różnorodne ćwiczenia słuchowe, które nauczyciel stosuje, realizując program nauczania. Zawarte w tym zbiorze ćwiczenia mają spełniać rolę pomocniczę, dostarczając materiału przede wszystkim do wyrobienia umiejętności czytania nut głosem. Dzięki nim nauczyciel uwolni się od zbędnego pisania w czasie lekcji, zyska zaś wiele cennego czasu na ćwiczenia kształcące słuch.

Przy wyborze ćwiczeń i wzorów do czytania decydowała ich celowość, użyteczność, a także walor artystyczny. Większość czytanek stanowią wyjątki z dział kompozytorów polskich i obcych oraz polskie pieśni ludowe.
Ćwiczenia należy wykorzystywać jako materiał:
a) do opracowania na lekcjach w szkole
b) do czytania a vista
c) do samodzielnego opracowania przez ucznia w domu.

Oprócz podanych ćwiczeń należy stale śpiewać gamy; początkowo od I do VIII stoppnia, następnie od każdego innego stopnia, kończąc jednak na stopniu I (wg systemu Dalcroze'a). Przy śpiewaniu używać literowych nazw dzwięków (c, d, e itd.) i solmizacyjnych (do, re, mi, itd.). Gamy i akordy muszą być opanowane gruntownie, dlatego ćwiczymy je na każdej lekcji, początkowo w tempie wolnym, aby stopniowo dojść do możliwie szybkiego. Zrozumiałe jest, że wszystkie ćwiczenia i czytanki trzeba śpiewać z taktowaniem; specjalną uwagęnależy zwracać na to w początkach nauki. Obok ćwiczeń intonacjnych trzeba prowadzić ćwiczenia rytmiczne. Przed odśpiewaniem ćwiczenia uczeń powinien wystukać i wyklaskać rytm, aby jeszcze przed opanowaniem trudności intonacyjnych zdał sobie sprawę z ruchu, jaki panuje w danym ćwiczeniu. Na końcu podręcznika podany został szereg odpowiednich ćwiczeń rytmicznych.

Układ podręcznika nie narzuca metody nauczania; wybór jej należy do nauczyciela. Skuteczność metody zależeć będzie od świdomego oraz konsekwentnego stosowania jej w pracy.Część pierwsza zawiera ćwiczenia w tonacji C-dur i a-moll wraz ze zmianami chromatycznymi (alteracje) oraz w tonacjach do trzech znaków; część druga – ćwiczenia w tonacjach do sześciu znaków oraz trudniejsze ćwiczenia jedno- i wielogłosowe.

Przy doborze materiału wykorzystane zostały w pewnym stopniu podręczniki autorów polskich i obcych, jak: K. Albrechta, E. Batiste'a, M. Chevaisa, E. Jaques-Dalcroze'a, M. Doleżal, a. Gedalge'a, A. Gusinde'a, T. Joteyki, S. Kabura, M. Kłymowa, J. Kowalewskiego, G. Magriniego, P. Maszyńskiego, S. Sayi, W. Sokołowa, A. Somervelta, T. Spilki, S. Wysockiego.
[Józef Karol Lasocki]