KOMENTARZE DO POLSKIEGO ATLASU ETNOGRAFICZNEGO. TOM 6

Prace wydawnicze nad serią „Komentarze do Polskiego Atlasu Etnograficznego” (dalej PAE) rozpoczęły się w latach 90. XX wieku. Pierwotne założenie badaczy pracujących nad koncepcją tego projektu, aby kolejne tomy komentarzy wychodziły równolegle wraz z zeszytami zawierającymi mapy etnograficzne, od początku okazało się niemożliwe do wdrożenia. Jak wspomina Janusz Bohdanowicz, Komitet Redakcyjny stając przed tym problemem decyduje się na to, by w pierwszej kolejności zakończyć część kartograficzną a dopiero na drugim etapie podjąć się prac nad komentarzami do nich. Pierwsze zeszyty, zawierające opracowane kartogramy, wychodzą drukiem w latach 60. XX wieku. W roku 1986, podczas posiedzenia Komitetu Redakcyjnego PAE zdecydowano, że „Komentarze…” będą miały charakter problemowy, a nie jak wcześniej zakładano będą powiązane z kolejnymi zeszytami PAE. Wynikało to z faktu, iż we wspomnianych zeszytach mapy dotyczące różnych dziedzin kultury były przemieszane i niejednokrotnie niepowiązane ze sobą tematycznie. To zróżnicowanie zagadnień pojawiających się na mapach mogło utrudniać zbudowanie spójnego tekstu takiego komentarza. Z tego względu zdecydowano się na opracowanie spójnych bloków tematycznych łączących mapy z różnych zeszytów, ale o zbliżonej tematyce. Ustalono następujące zagadnienia kolejnych tomów: t. I. Rolnictwo i hodowla; t. II. Budownictwo; t. III. Transport i komunikacja; t. IV. Pożywienie, zbieractwo i rybołówstwo; t. V. Odzież, sprzęty domowe, rzemiosło; t. VI Zwyczaje rodzinne (urodzinowe, weselne, pogrzebowe); t. VII. Zwyczaje doroczne; t. VIII. Wróżby, magia, demonologia, wiedza ludowa, sztuka; t. IX. Podsumowanie całości. Realizacja tego założenia nie została w pełni osiągnięta.

Do chwili obecnej ukazało się 13 tomów Komentarzy do PAE. Tomy od 6 do 9 wydawane były przy zaangażowaniu pracowników Uniwersytetu Śląskiego.

Spis treści:

Przedmowa

Wstęp

Rozdział I — Kosmogonia

Niebo

Gwiazdy

Ziemia

Rozdział II — Astronomia

Słońce

Księżyc

Gwiazdy

Rozdział III — Wierzenia związane z żywiołami

Ziemia

Ogień

Woda

Smok jako istota związana z wiatrem

Rozdział IV — Meteorologia

Chmury i deszcz 105

Wiatr i wir powietrzny

Silny wiatr jako nośnik nieszczęścia

Strzałka piorunowa (belemnit)

Rozdział V — Rośliny

Rośliny lecznicze i apotropeiczne

Rośliny wykorzystywane podczas świąt i obrzędów dorocznych

Znaczenie magiczne roślin wykorzystywanych podczas świąt i obrzędów dorocznych

Wykorzystanie roślin w farbiarstwie

Rośliny w opowieściach wierzeniowych

Rozdział VI — Zwierzęta

Wilk i niedźwiedź Wąż i żmija

Świnia

Koza

Kogut

Bocian

Dzięcioł i żołna

Jaskółka

Biedronka

Pszczoła

Żaba i ropucha

Inne

Rozdział VII — Miary i wagi

Łokcie

Siągi

Piędzi

Cale

Wagi

Summary

Aneks I

Aneks II

Spis map

Spis ilustracji

Bibliografia

Wykaz skrótów

Wykaz tytułów cytowanych czasopism i ich skrótów

Indeks nazw geograficznych