Autorka wykorzystała, poza relacjami zesłańców, również inne zasoby źródłowe, a także nader bogatą literaturę, nie tylko z zakresu etnologii/ antropologii kulturowej, lecz ponadto historii, psychologii i psychiatrii. Kulturowo-religijny wymiar śmierci został, w związku z tak szerokim wykorzystaniem źródeł i opracowań, przedstawiony i zinterpretowany wielostronnie, w szerokim kontekście historycznym i psychologicznym, włącznie z jej dehumanizacją i desakralizacją. (Prof. dr hab. Zbigniew Jasiewicz UAM)

***

Opracowanie ma charakter wieloaspektowy. Autorka charakteryzuje ze znawstwem przedmiotu, w oparciu o ogromny materiał źródłowy i bogatą literaturę, ten okres w historii najnowszej naszego kraju z jego deportacjami, nieludzkimi warunkami transportu, pobytem wywiezionej ludności we wrogim kraju, tragicznymi warunkami pobytu na zsyłce. Wskazała na przyczyny wysokiej śmiertelności, na dehumanizację końca życia ludzkiego i pogrzebu. Szczególnie cennym osiągnięciem badawczym autorki była charakterystyka postaw ludzkich w tych ekstremalnych warunkach. Z dużym obiektywizmem i psychologicznym znawstwem określiła różne typy zachowań zesłańców w obliczu zagrożeń ich życia, wobec gaśnięcia życia i śmierci najbliższych i beznadziejnej przyszłości. (Prof. dr hab. Franciszek M. Rosiński UWr)

Spis treści:

Wstęp

ROZDZIAŁ 1. DEPORTACJE POLAKÓW DO ZSRR W LATACH I940-1946

1.1. Aresztowania na Kresach Wschodnich w latach 1939-1941

1.2. Deportowani w czterech masowych falach wysiedleńczych w latach 1940-1941

1.3. Represjonowani po 1944 roku

1.4. Podstawy instytucjonalne deportacji w 1940 roku

1.5. Kategorie zesłańców

1.6. Kierunki i miejsca przymusowych wysiedleń

1.7. Liczebność i skład demograficzny zesłańców

1.8. Transport zesłańców

ROZDZIAŁ 2. WARUNKI ŻYCIA I SYTUACJA ZDROWOTNA NA ZESŁANIU

2.1. Stan zdrowia zesłańców

2.2. Stosunek zesłańców do chorych

2.3. Warunki higieniczne w czasie transportu

2.4. Sytuacja zdrowotna w miejscu osiedlenia

2.4.1. Środowisko geograficzne

2.4.2. Zakwaterowanie

2.4.3. Odzież

2.4.4. Pożywienie

2.4.5. Głód

2.4.6. Praca

2.5. Lecznictwo

2.5.1. Najczęstsze choroby zesłańców i ich przyczyny

2.5.2. Organizacja służby zdrowia

2.5.3. Wyposażenie służby zdrowia i podstawowe metody leczenia

2.5.4. Medycyna ludowa

ROZDZIAŁ 3. WPŁYW RELIGIJNOŚCI NA PRZEŻYCIE ZSYŁKI

3.1. Adaptacyjna rola religijności

3.2. Religijność jako czynnik tożsamości kulturowej i narodowej

3.3. Stosunki wyznaniowe w ZSRR

3.4. Formy wyrażania wiary i religijności

3.5. Obrzędowość świecka i religijna

3.5.1. Obrzędy doroczne

3.5.2. Obrzędy rodzinne

3.6. Próby ateizacji polskich dzieci i młodzieży

3.7. Rola duchowieństwa na zesłaniu

ROZDZIAŁ 4. STOSUNEK DO ŚMIERCI I POCHÓWKU NA ZESŁANIU

4.1. Kulturowa i społeczna funkcja obrzędów pogrzebowych

4.2. śmiertelność wśród deportowanej ludności polskiej

4.3. Zgony w trakcie wywózki

4.4. Postawy wobec umierających

4.5. Traktowanie zwłok

4.6. Obrzędowość pogrzebowa

4.7. Formy pochówków i cmentarze

ROZDZIAŁ 5. PRZEŻYCIA TRAUMATYCZNE I ICH NASTĘPSTWA PO POWROCIE DO KRAJU

5.1. Repatriacja zesłańców

5.2. Adaptacja do zastanej sytuacji w kraju

5.3. Skutki obcowania ze śmiercią

ZAKOŃCZENIE

SŁOWNICZEK SKRÓTÓW UŻYTYCH W PRACY

SŁOWNICZEK RUSYCYZMÓW I ZWROTÓW POTOCZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W PRACY

BIBLIOGRAFIA

SUMMARY