MAZUREK FORTEPIANOWY W MUZYCE POLSKIEJ XX WIEKU Anna Nowak

Twórczość muzyczna będąca przedmiotem niniejszego dyskursu obejmuje mazurki fortepianowe skomponowane w latach 1900-2000 przez kompozytorów, którzy deklarowali swą przynależność do polskiej kultury zarówno tworzonymi dziełami, jak i innymi formami ekspresji potwierdzającymi ich kulturową więź z Polską. Wobec zagmatwanych dwudziestowiecznych dziejów narodu polskiego, który dwukrotnie odzyskiwał i tracił swoją suwerenność państwową, był poddawany działaniom przesiedleńczym oraz innym formom społecznego nacisku, kryterium deklarowanej tożsamości narodowej pozwala objąć refleksją wszystkie dzieła wpisujące się w tę muzyczną tradycję, niezależnie od miejsca i okoliczności ich powstania. Na tę obszerną kolekcję muzyczną składają się zatem mazurki kompozytorów, którzy aktywność muzyczną rozwijali w Polsce (Szymanowski, Szeluto, Różycki, Friemann, Woytowicz, Lefeld, Kazuro, Ekier, Schaeffer, Kilar, Górecki, Borkowski, Sawa...) i poza granicami kraju, determinowani okolicznościami historycznymi (Maciejewski, Szałowski, Kassern, Radzyński) lub – co częściej spotykane – podejmujący niezależnie od tych czynników decyzje o osiedleniu się w innych ośrodkach muzycznych Europy (Tansman, Rabiński) i Ameryki (Stojowski, Łabuński). Ten liczący więcej niż pół tysiąca utworów zbiór muzyczny obejmuje jednocześnie mazurki kilku generacji kompozytorskich i - co oczywiste – utwory reprezentujące różne orientacje stylistyczne, tworzone w okresach panowania odmiennych paradygmatów kulturowych. Jego wielowymiarowość artystyczna posiada tę zaletę, że pozwala dostrzec w poszczególnych kompozycjach różne zapośredniczone doświadczenia artystyczne i estetyczne, ekspresje stanu ducha, a także stopniową transformację dziewiętnastowiecznego wzorca stylistycznego mazurka fortepianowego, w dwudziestym stuleciu zmierzającego ku nowej postaci brzmieniowej.
(ze Wstępu książki)